(Αναδημοσίευση με μετάφραση: Dr. Axe, “Shiitake Mushroom: 9 Scientifically Proven Benefits You Need to Know About” https://draxe.com/nutrition/shiitake-mushrooms/
By Christine Ruggeri, CHHC, April 8, 2021)
Για εκατοντάδες χρόνια, τα μανιτάρια Shiitake ήταν μια δημοφιλής πηγή τροφής στην Ασία. Στην πραγματικότητα, είναι το δεύτερο πιο δημοφιλές και το τρίτο πιο ευρέως καλλιεργούμενο βρώσιμο μανιτάρι στον κόσμο.
Σήμερα, τα μανιτάρια Shiitake μπορούν να βρεθούν στα περισσότερα παντοπωλεία λόγω της σαν κρέας και ευέλικτης γεύσης τους, αλλά ήξερες ότι είναι γεμάτα με βιταμίνη Β και έχουν τη δύναμη να καταπολεμούν τα καρκινικά κύτταρα, τις καρδιαγγειακές παθήσεις και τις λοιμώξεις; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα διατροφικά οφέλη του μανιταριού Shiitake[1].
[1] “Mushroom Nutrition Benefits: Cancer Fighters and Cell Renewers” (Οφέλη στη διατροφή από τα μανιτάρια: Καταπολέμηση του καρκίνου και ανανεωτικά κυττάρων) https://draxe.com/nutrition/mushroom-nutrition-benefits/
Γιατί είναι τόσο ισχυροί αυτοί οι μικροί μύκητες; Είναι επειδή τα μανιτάρια Shiitake έχουν αντιικές, αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες.
Βοηθούν επίσης στον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και στη μείωση της φλεγμονής στο σώμα. Αυτό είναι σωστό, όλα αυτά τα οφέλη για την υγεία προέρχονται από την κατανάλωση ενός μανιταριού και υπάρχουν πολλοί εύκολοι τρόποι για να εντάξεις τα μανιτάρια Shiitake στη διατροφή σου.
Τι είναι τα μανιτάρια Shiitake;
Το μανιτάρι Shiitake είναι μέρος του είδους Lentinula edodes. Είναι ένα βρώσιμο μανιτάρι που προέρχεται από την Ανατολική Ασία.
Λόγω των πλεονεκτημάτων του για την υγεία, έχει θεωρηθεί φαρμακευτικό μανιτάρι στην παραδοσιακή βοτανοθεραπεία, που αναφέρεται σε βιβλία που γράφτηκαν πριν από χιλιάδες χρόνια.
Τα μανιτάρια Shiitake έχουν υφή κρέατος και μια σχετικά ξυλώδη γεύση, καθιστώντας τα την τέλεια προσθήκη σε σούπες, σαλάτες, πιάτα με κρέας και stir-fries. Συχνά χρησιμοποιούνται σε ιαπωνικές συνταγές, μαζί με μανιτάρια Oyster mushrooms και μανιτάρια Maitake[2][3].
[2] “Oyster Mushrooms: Cancer Fighter & Brain Booster” (Μανιτάρια Oyster mushrooms: Καταπολεμούν τον καρκίνο και ενισχύουν τον εγκέφαλο) https://draxe.com/nutrition/oyster-mushrooms/
[3] “Maitake Mushroom Benefits Blood Sugar, Cholesterol, Immunity & More” (Το μανιτάρι Maitake ωφελεί στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, στη χοληστερόλη, στην ανοσία και σε πολλά άλλα) https://draxe.com/nutrition/maitake-mushroom/
Τα μανιτάρια Shiitake περιέχουν πολλές χημικές ενώσεις που προστατεύουν το DNA μας από οξειδωτική βλάβη, γι’ αυτό εν μέρει είναι τόσο ευεργετικά. Το Lentinan, για παράδειγμα, θεραπεύει τη χρωμοσωμική βλάβη που προκαλείται από αντικαρκινικές θεραπείες.
Εν τω μεταξύ, οι ουσίες εριταδενίνης (eritadenine) από τα βρώσιμα μανιτάρια συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή υγεία. Ερευνητές στο Shizuoka University στην Ιαπωνία διαπίστωσαν μάλιστα ότι η λήψη συμπληρωμάτων εριταδενίνης μείωσε σημαντικά τη συγκέντρωση χοληστερόλης στο πλάσμα[4].
[4] K Sugiyama, T Akachi, A Yamakawa “Hypocholesterolemic action of eritadenine is mediated by a modification of hepatic phospholipid metabolism in rats” (Η υποχοληστερολαιμική δράση της εριταδενίνης προκαλείται από μια τροποποίηση του ηπατικού μεταβολισμού των φωσφολιπιδίων σε αρουραίους) J Nutr. 1995 Aug;125(8):2134-44.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7643248/
Περίληψη
“Η υποχοληστερολαιμική δράση της εριταδενίνης, μιας ένωσης που βρίσκεται στο μανιτάρι Lentinus edodes, διερευνήθηκε σε σχέση με την επίδραση της στον μεταβολισμό των φωσφολιπιδίων στο ήπαρ αρουραίων που τρέφονταν με δίαιτες που περιέχουν διαφορετικές ποσότητες χλωριούχου χολίνης (0, 2 και 8 g/kg δίαιτα). Η χρονοεξαρτώμενη επίδραση της συμπλήρωσης εριταδενίνης διερευνήθηκε επίσης. Το συμπλήρωμα εριταδενίνης (50 mg/kg δίαιτα) μείωσε σημαντικά την αναλογία φωσφατιδυλοχολίνης (PC):φωσφατιδυλαιθανολαμίνης (PE) στα ηπατικά μικροσώματα και την αναλογία S-αδενοσυλομεθειονίνης (SAM):S-αδενοσυλομοκυστεΐνη (SAH) στο ήπαρ, επιπλέον στο ήπαρ. συγκέντρωση χοληστερόλης, ανεξάρτητα από τα διαιτητικά επίπεδα χολίνης. Υπήρχε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της συγκέντρωσης χοληστερόλης στο πλάσμα και της αναλογίας μικροσωμικών PC:PE του ήπατος. Αν και η εριταδενίνη προκάλεσε λιπώδες ήπαρ όταν προστέθηκε στις δίαιτες που περιείχαν 0 ή 2 g/kg χλωριούχου χολίνης, ένα υψηλό επίπεδο (8 g/kg) χλωριούχου χολίνης απέτρεψε πλήρως το επαγόμενο από την εριταδενίνη λιπώδες ήπαρ χωρίς να μειώσει την υποχοληστερολαιμική δράση. Τόσο η αναλογία PC:PE όσο και η αναλογία SAM:SAH μειώθηκαν σημαντικά πριν από τη μείωση της συγκέντρωσης χοληστερόλης στο πλάσμα (1 ημέρα έναντι 2 ημέρες μετά) ως απόκριση στη λήψη συμπληρωμάτων εριταδενίνης, υποστηρίζοντας την υπόθεση ότι η μεταβολή του ηπατικού μεταβολισμού των φωσφολιπιδίων μπορεί να είναι μια αιτία της υποχοληστερολαιμικής δράσης της εριταδενίνης. Αυτές οι παρατηρήσεις υποδηλώνουν ότι η βασική υποχοληστερολαιμική δράση της εριταδενίνης μπορεί να σχετίζεται με τροποποίηση του μεταβολισμού των ηπατικών φωσφολιπιδίων παρά με την ανεπάρκεια PC, λόγω της αναστολής της Ν-μεθυλίωσης PE”.
Τα μανιτάρια Shiitake είναι επίσης μοναδικά για κάτι που φυτρώνει, επειδή περιέχουν και τα οκτώ απαραίτητα αμινοξέα, μαζί με έναν τύπο απαραίτητου λιπαρού οξέος που ονομάζεται λινολεϊκό οξύ. Το λινολεϊκό οξύ βοηθά στην απώλεια βάρους και στην οικοδόμηση μυών. Έχει επίσης οφέλη και για την οικοδόμηση των οστών και βελτιώνει την πέψη και μειώνει τις τροφικές αλλεργίες και ευαισθησίες[5][6].
[5] “Non-Essential vs. Essential Amino Acids + Benefits for Weight Loss, Muscle Gain and Even Mood” (Μη βασικά έναντι βασικών αμινοξέων και τα οφέλη για/με την απώλεια βάρους, την μυϊκή αύξηση και την εξισορρόπηση της διάθεση) https://draxe.com/nutrition/essential-amino-acids/
[6] “CLA (Conjugated Linoleic Acid) Boosts Fat Loss and Immune System” (CLA (συζευγμένο λινολεϊκό οξύ) ενισχύει την απώλεια λίπους και το ανοσοποιητικό σύστημα) https://draxe.com/nutrition/conjugated-linoleic-acid/
Θρέψη / Διατροφή
Όσον αφορά τη διατροφή, το U.S. Department of Agriculture αναφέρει ότι 100 γραμμάρια ακατέργαστων μανιταριών Shiitake περιέχουν περίπου[7]:
* 34 θερμίδες
* 6,8 γραμμάρια υδατάνθρακες
* 2,2 γραμμάρια πρωτεΐνης
* 0,5 γραμμάριο λίπους
* 2,5 γραμμάρια φυτικών ινών
* 4 χιλιοστόγραμμα νιασίνης (19% DV[*])
* 1,5 χιλιοστόγραμμα παντοθενικού οξέος (15% DV)
* 0,2 χιλιοστόγραμμα βιταμίνης Β6 (15% DV)
* 0,2 χιλιοστόγραμμα ριβοφλαβίνης (13% DV)
* 18 διεθνείς μονάδες βιταμίνης D (4% DV)
* 0,2 χιλιοστόγραμμα μαγγανίου (12% DV)
* 112 χιλιοστόγραμμα φωσφόρου (11% DV)
* 5,7 μικρογραμμάρια σελήνιο (8% DV)
* 0,1 χιλιοστόγραμμα χαλκού (7% DV)
* 1 χιλιοστόγραμμα ψευδάργυρου (7% DV)
* 304 χιλιοστόγραμμα καλίου (6% DV)
* 20 χιλιοστόγραμμα μαγνησίου (5% DV)
* 0,4 χιλιοστόγραμμα σιδήρου (2% DV)
[7] “FoodData Central Search Results, Mushrooms, shiitake, raw” (Αποτελέσματα αναζήτησης FoodData Central, Μανιτάρια, Shiitake, ωμά) https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/169242/nutrients
[*] DV = Daily Value / Ημερήσια ποσότητα. Η συνιστώμενη ποσότητα θρεπτικής ουσίας που πρέπει να καταναλώνετε ή να μην υπερβαίνουν κάθε μέρα.
Οφέλη
1. Καταπολεμά την παχυσαρκία
Ορισμένα συστατικά του μανιταριού Shiitake έχουν υπολιπιδαιμικά (μειωτικά του λίπους) αποτελέσματα, με ουσίες όπως η εριταδενίνη και η β-γλυκάνη, μια διαλυτή διαιτητική ίνα που βρίσκεται επίσης στο κριθάρι, τη σίκαλη και τη βρώμη. Μελέτες έχουν αναφέρει ότι η β-γλυκάνη μπορεί να αυξήσει τον κορεσμό, να μειώσει την πρόσληψη τροφής, να καθυστερήσει την απορρόφηση της διατροφής και να μειώσει τα επίπεδα λιπιδίων (λίπους) στο πλάσμα.
Μια μελέτη του 2011 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Obesity εξέτασε τις επιδράσεις των μανιταριών Shiitake στα λιπιδικά προφίλ του πλάσματος, τις διαθέσεις λίπους, την ενεργειακή απόδοση και τον δείκτη σωματικού λίπους. Οι αρουραίοι τράφηκαν με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά για μια περίοδο έξι εβδομάδων[8].
[8] D Handayani, J Chen, B J Meyer, X F Huang “Dietary Shiitake Mushroom (Lentinus edodes) Prevents Fat Deposition and Lowers Triglyceride in Rats Fed a High-Fat Diet” (Διαιτητικό μανιτάρι Shiitake (Lentinus edodes) Αποτρέπει την εναπόθεση λίπους και μειώνει τα τριγλυκερίδια σε αρουραίους που τρέφονται με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά) J Obes. 2011;2011:258051.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3199106/
Περίληψη
“Η δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά (High-fat diet, HFD) προκαλεί παχυσαρκία. Αυτή η μελέτη εξέτασε τις επιδράσεις του μανιταριού Shiitake στην πρόληψη των αλλαγών των λιπιδικών προφίλ του πλάσματος, της εναπόθεσης λίπους, της ενεργειακής απόδοσης και του δείκτη σωματικού λίπους που προκαλείται από HFD. Σε αρουραίους δόθηκε σκόνη μανιταριού Shiitake χαμηλής, μέσης και υψηλής δόσης (7, 20, 60 g/kg = LD-M, MD-M, HD-M) στη δίαιτα τους με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά (50% σε kcal) για 6 εβδομάδες . Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αρουραίοι σε δίαιτα HD-M είχαν τη χαμηλότερη αύξηση σωματικού βάρους σε σύγκριση με τις ομάδες MD-M και LD-M (P <0,05). Η συνολική εναπόθεση λίπους ήταν σημαντικά χαμηλότερη (-35%, P <0,05) σε αρουραίους που τρέφονταν με δίαιτα HD-M από αυτή της ομάδας HFD. Είναι ενδιαφέρον ότι τα επίπεδα τριακυλογλυκερόλης στο πλάσμα (TAG) ήταν σημαντικά χαμηλότερα (−55%, P <0,05) σε αρουραίους σε HD-M από ότι HFD. Αυτή η μελέτη αποκάλυψε επίσης την ύπαρξη αρνητικών συσχετίσεων μεταξύ της ποσότητας συμπληρωμάτων μανιταριού Shiitake και της αύξησης σωματικού βάρους, των TAG πλάσματος και των συνολικών μαζών λίπους”.
Οι ερευνητές βρήκαν σημαντικές επιπτώσεις της διατροφικής παρέμβασης στην αύξηση του σωματικού βάρους. Οι αρουραίοι σε δίαιτα με υψηλή δόση με μανιτάρια Shiitake (η οποία περιελάμβανε την προσθήκη σκόνης μανιταριών σε μια δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά) είχαν 35% χαμηλότερα κέρδη στο σώμα από τους αρουραίους σε δίαιτα με χαμηλή και μέτρια δίαιτα με μανιτάρια Shiitake. Οι αρουραίοι που ακολουθούσαν δίαιτα με μανιτάρια Shiitake είχαν επίσης σημαντικά χαμηλότερες συνολικές μάζες λίπους και είχαν μια τάση χαμηλότερης συσσώρευσης λίπους.
Οι ερευνητές κατέληξαν υποδεικνύοντας ότι τα μανιτάρια Shiitake μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της αύξησης του σωματικού βάρους, της εναπόθεσης λίπους και των τριακυλογλυκερολών στο πλάσμα όταν προστίθενται σε μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά. Αυτό ενθαρρύνει μια προσπάθεια να συνεχιστούν μελέτες σε ανθρώπους που εξετάζουν την αποτελεσματικότητα των μανιταριών Shiitake για την πρόληψη και τη θεραπεία της παχυσαρκίας και των σχετικών μεταβολικών διαταραχών.
2. Υποστηρίζει την ανοσολογική λειτουργία
Τα μανιτάρια έχουν την ικανότητα να ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα και να καταπολεμούν πολλές ασθένειες παρέχοντας σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα και ένζυμα.
Μια μελέτη του 2015 που δημοσιεύθηκε στο Journal of the American College of Nutrition αξιολόγησε 52 υγιείς άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 21-41 ετών, για να καθορίσει εάν τα μανιτάρια Shiitake θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ανθρώπινη ανοσοποιητική λειτουργία. Η μελέτη περιελάμβανε μια παράλληλη ομαδική δοκιμή τεσσάρων εβδομάδων που περιλάμβανε συμμετέχοντες που κατανάλωναν είτε 5, είτε 10 γραμμάρια μανιταριών καθημερινά[9].
[9] Xiaoshuang Dai, Joy M Stanilka, Cheryl A Rowe, Elizabethe A Esteves, Carmelo Nieves Jr, Samuel J Spaiser, Mary C Christman, Bobbi Langkamp-Henken, Susan S Percival “Consuming Lentinula edodes (Shiitake) Mushrooms Daily Improves Human Immunity: A Randomized Dietary Intervention in Healthy Young Adults” (Η καθημερινή κατανάλωση μανιταριών Lentinula edodes (Shiitake) βελτιώνει την ανθρώπινη ανοσία: Μια τυχαιοποιημένη διατροφική παρέμβαση σε υγιείς νέους ενήλικες) J Am Coll Nutr. 2015;34(6):478-87.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25866155/
Περίληψη
“Ιστορικό: Τα μανιτάρια αναφέρονται ευρέως για τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες, ωστόσο πολύ λίγες μελέτες ανθρώπινης παρέμβασης έχουν γίνει χρησιμοποιώντας σύγχρονες οδηγίες.
Στόχος: Ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να προσδιοριστεί εάν η κατανάλωση ολόκληρων, αποξηραμένων μανιταριών Lentinula edodes (Shiitake) θα μπορούσε να βελτιώσει την ανθρώπινη ανοσοποιητική λειτουργία. Πρωταρχικοί στόχοι ήταν να εξακριβωθεί εάν η κατανάλωση L. edodes θα βελτίωνε τον πολλαπλασιασμό και τις αντιδράσεις ενεργοποίησης των κυττάρων γδ-Τ, θα ποσοτικοποιούσε μια απόκριση δόσης και θα προκαλούσε μοτίβα έκκρισης κυτοκίνης. Οι δευτερεύοντες στόχοι περιελάμβαναν τον προσδιορισμό των αλλαγών στον πολλαπλασιασμό και την ενεργοποίηση των φυσικών φονικών κυττάρων Τ (ΝΚ-Τ), της εκκριτικής ανοσοσφαιρίνης Α (sIgA) στο σάλιο και της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (CRP) στον ορό.
Σχεδιασμός: Πενήντα δύο υγιείς άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 21-41 ετών, συμμετείχαν σε μια παράλληλη ομαδική μελέτη διάρκειας 4 εβδομάδων, καταναλώνοντας είτε 5 είτε 10 g μανιταριών καθημερινά. Κάθε άτομο έλαβε αίμα πριν και μετά από 4 εβδομάδες ημερήσιας κατανάλωσης L. edodes. Συλλέχθηκαν επίσης σάλιο και ορός. Τα μονοπύρηνα κύτταρα περιφερικού αίματος καλλιεργήθηκαν σε αυτόλογο ορό για 24 ώρες ή 6 ημέρες, χρωματίστηκαν και εξετάστηκαν με κυτταρομετρία ροής.
Αποτελέσματα: Η κατανάλωση L. edodes για 4 εβδομάδες είχε ως αποτέλεσμα αυξημένο ex vivo πολλαπλασιασμό των κυττάρων γδ-Τ (60% περισσότερο, p <0,0001) και ΝΚ-Τ (2 φορές περισσότερο, p < 0,0001). Και οι δύο τύποι κυττάρων επέδειξαν επίσης μεγαλύτερη ικανότητα έκφρασης υποδοχέων ενεργοποίησης, υποδηλώνοντας ότι η κατανάλωση μανιταριών βελτίωσε τη λειτουργία των τελεστών κυττάρων. Η αύξηση του sIgA συνεπαγόταν βελτιωμένη ανοσία του εντέρου. Η μείωση της CRP υποδηλώνει χαμηλότερη φλεγμονή. Το πρότυπο των κυτοκινών που εκκρίνονται πριν και μετά την κατανάλωση μανιταριών ήταν σημαντικά διαφορετικό. η κατανάλωση οδήγησε σε αυξημένα επίπεδα ιντερλευκίνης (IL)-4, IL-10, παράγοντα νέκρωσης όγκου (TNF)-α και IL-1α, μειωμένο επίπεδο μακροφάγου φλεγμονώδους πρωτεΐνης-1α/χημειοκίνης C-C συνδέτη 3 (MIP-1α/CCL3). και καμία αλλαγή στα επίπεδα IL-6, IL-1β, MIP-1β, IL-17 και ιντερφερόνης (IFN)-γ.
Συμπεράσματα: Η τακτική κατανάλωση L. edodes είχε ως αποτέλεσμα βελτιωμένη ανοσία, όπως φαίνεται από τον βελτιωμένο πολλαπλασιασμό και ενεργοποίηση των κυττάρων και την αυξημένη παραγωγή sIgA. Οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν στα επίπεδα της κυτοκίνης και της CRP στον ορό υποδηλώνουν ότι αυτές οι βελτιώσεις εμφανίστηκαν υπό συνθήκες που ήταν λιγότερο φλεγμονώδεις από αυτές που υπήρχαν πριν από την κατανάλωση.
Εγγραφή δοκιμής: ClinicalTrials.gov NCT01398176”.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η κατανάλωση μανιταριών βελτίωσε τη λειτουργία των κυτταρικών τελεστών και βελτίωσε την ανοσία του εντέρου. Επίσης, παρατηρήθηκε μείωση της φλεγμονής λόγω κατανάλωσης μανιταριών.
3. Καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα
Η έρευνα δείχνει ότι τα μανιτάρια Shiitake βοηθούν στην καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων και η λεντινάνη στα μανιτάρια Shiitakes βοηθά στην επούλωση της βλάβης των χρωμοσωμάτων που προκαλούνται από τις αντικαρκινικές θεραπείες. Αυτό υποδηλώνει ότι τα μανιτάρια Shiitakes είναι τρόφιμα που πιθανώς καταπολεμούν τον καρκίνο[10].
[10] “Top 12 Cancer-Fighting Foods” (Κορυφαίες 12 τροφές για την καταπολέμηση του καρκίνου) https://draxe.com/nutrition/cancer-fighting-foods/
Μια μελέτη του 2006 που δημοσιεύτηκε στο Journal of Alternative and Complementary Medicine διερεύνησε τους πιθανούς ρόλους ενός κλάσματος οξικού αιθυλεστέρα από μανιτάρια Shiitake. Η μελέτη περιελάμβανε δύο κυτταρικές γραμμές ανθρώπινου καρκινώματος μαστού, μία ανθρώπινη μη κακοήθη κυτταρική σειρά επιθηλίου μαστού και δύο κυτταρικές σειρές μυελώματος.
Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα μανιτάρια Shiitake μπόρεσαν να αναστείλουν την ανάπτυξη στα καρκινικά κύτταρα με τη μυκοχημική τους αξία. Το μανιτάρι Shiitake προκάλεσε με επιτυχία την απόπτωση, δηλ. τη διαδικασία προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου[11].
[11] Nianbai Fang, Qinglin Li, Shanggong Yu, Jianxiang Zhang, Ling He, Martin J J Ronis, Thomas M Badger “Inhibition of growth and induction of apoptosis in human cancer cell lines by an ethyl acetate fraction from shiitake mushrooms” (Αναστολή της ανάπτυξης και πρόκληση απόπτωσης σε ανθρώπινες καρκινικές κυτταρικές σειρές από ένα κλάσμα οξικού αιθυλεστέρα από μανιτάρια Shiitake) J Altern Complement Med. 2006 Mar;12(2):125-32.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16566671/
Περίληψη
“Στόχος: Τα μανιτάρια Shiitake (Lentinus edodes) έχουν αναφερθεί ότι έχουν ιδιότητες πρόληψης του καρκίνου. Ωστόσο, λίγη έρευνα έχει διεξαχθεί για την επαλήθευση των αντικαρκινικών δράσεων των ‘μυκοχημικών’ στα μανιτάρια Shiitake. Σε αυτή τη μελέτη, οι πιθανοί ρόλοι ενός κλάσματος οξικού αιθυλεστέρα από μανιτάρια Shiitake διερευνήθηκαν με in vitro βιοδοκιμασίες.
Σχεδιασμός: Οι δραστηριότητες ενός κλάσματος οξικού αιθυλεστέρα αξιολογήθηκαν με [3-(4,5-διμεθυλθειαζολ-υλ)-2,5-διφαινυλτετραζόλιο βρωμίδιο] (MTT), βιοδοκιμασία απόπτωσης, ανάλυση κυτταρικού κύκλου και ανάλυση Western blot χρησιμοποιώντας δύο ανθρώπους Κυτταρικές σειρές καρκινώματος μαστού (MDA-MB-453 και MCF-7), μία ανθρώπινη μη κακοήθης επιθηλιακή κυτταρική σειρά μαστού (MCF-10F) και δύο κυτταρικές σειρές μυελώματος (RPMI-8226 και IM-9).
Αποτελέσματα: Τα εξαρτώμενα από τη συγκέντρωση αντιπολλαπλασιαστικές επιδράσεις του κλάσματος παρατηρήθηκαν σε όλες τις κυτταρικές σειρές χρησιμοποιώντας τη δοκιμασία ΜΤΤ. Περίπου 50 mg/L συγκέντρωση του κλάσματος που προκάλεσε απόπτωση στο 50% του πληθυσμού τεσσάρων ανθρώπινων κυτταρικών γραμμών όγκου και η επαγόμενη από το κλάσμα απόπτωση μπορεί να προκλήθηκε μέσω της προ-αποπτωτικής πρωτεΐνης bax, η οποία ρυθμίστηκε προς τα πάνω. Η ανάλυση του κυτταρικού κύκλου αποκάλυψε ότι το κλάσμα προκάλεσε διακοπή του κυτταρικού κύκλου με σημαντική μείωση της φάσης S, η οποία συσχετίστηκε με την επαγωγή των αναστολέων cdk p21 και την καταστολή της δραστηριότητας cdk4 και κυκλίνης D1. Σε σύγκριση με τα κακοήθη κύτταρα όγκου, τα μη κακοήθη κύτταρα ήταν λιγότερο ευαίσθητα στο κλάσμα για την καταστολή της κυτταρικής ανάπτυξης και τη ρύθμιση της έκφρασης bax, p21, κυκλίνης D1 και cdk4. Ένα 51% αντιπολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα εμφανίστηκε στην υψηλότερη συγκέντρωση του κλάσματος (800 mg/L).
Συμπεράσματα: Αυτά τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι η αναστολή της ανάπτυξης στα καρκινικά κύτταρα από ‘μυκοχημικά’ στα μανιτάρια Shiitake μπορεί να προκύψει από την πρόκληση απόπτωσης”.
4. Υποστηρίζει την καρδιαγγειακή υγεία
Τα μανιτάρια Shiitake έχουν ενώσεις στερολών που παρεμβαίνουν στην παραγωγή χοληστερόλης στο συκώτι. Περιέχουν επίσης ισχυρά φυτοθρεπτικά συστατικά που βοηθούν τα κύτταρα να μην κολλήσουν στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων και να σχηματίσουν πλάκα, η οποία διατηρεί υγιή την αρτηριακή πίεση και βελτιώνει την κυκλοφορία[12].
[12] “Powerful Phytonutrients Reduce Blood Pressure, Inflammation and Cholesterol” (Ισχυρά φυτοθρεπτικά συστατικά μειώνουν την αρτηριακή πίεση, τη φλεγμονή και τη χοληστερόλη) https://draxe.com/nutrition/phytonutrients/
Μια μελέτη που διεξήχθη στο Tohoku University στην Ιαπωνία διαπίστωσε ότι τα μανιτάρια Shiitake απέτρεψαν την αύξηση της αρτηριακής πίεσης σε υπερτασικούς αρουραίους. Η σίτιση με μανιτάρια Shiitake είχε ως αποτέλεσμα μείωση της VLDL και HDL χοληστερόλης, ενώ η σίτιση με μανιτάρια Maitake προκάλεσε μείωση μόνο της VLDL χοληστερόλης[13][14].
[13] Y Kabir, M Yamaguchi, S Kimura “Effect of shiitake (Lentinus edodes) and maitake (Grifola frondosa) mushrooms on blood pressure and plasma lipids of spontaneously hypertensive rats” (Επίδραση μανιταριών Shiitake (Lentinus edodes) και Maitake (Grifola frondosa) στην αρτηριακή πίεση και στα λιπίδια του πλάσματος αυθόρμητα υπερτασικών αρουραίων) J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1987 Oct;33(5):341-6.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3443885/
Περίληψη
“Για να μελετηθεί η επίδραση του μανιταριού Shiitake (Lentinus edodes) και του μανιταριού Maitake (Grifola frondosa) στην υπέρταση, οι αυθόρμητα υπερτασικοί αρουραίοι (SHR) τράφηκαν με δίαιτα που περιείχε 5% σκόνη μανιταριού και διάλυμα NaCl 0,5% ως πόσιμο νερό για 9 εβδομάδες. Τα διαιτητικά μανιτάρια μείωσαν την αρτηριακή πίεση. Το επίπεδο της ελεύθερης χοληστερόλης στο πλάσμα μειώθηκε στα ζώα που τρέφονταν με μανιτάρια Shiitake, ενώ στα ζώα που τρέφονταν με μανιτάρια Maitake το επίπεδο ολικής χοληστερόλης μειώθηκε. Δεν υπήρχε διαφορά στα επίπεδα τριγλυκεριδίων και φωσφολιπιδίων πλάσματος μεταξύ των πειραματικών ομάδων. Η σίτιση με μανιτάρια Shiitake είχε ως αποτέλεσμα μείωση της VLDL, και HDL, χοληστερόλης ενώ η σίτιση με μανιτάρια Maitake προκάλεσε μείωση μόνο της VLDL-χοληστερόλης. Η LDL-χοληστερόλη του πλάσματος δεν επηρεάστηκε από τα διαιτητικά μανιτάρια. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα διαιτητικά μανιτάρια εμποδίζουν την αύξηση της αρτηριακής πίεσης στην υπέρταση”.
[14] “Maitake Mushroom Benefits Blood Sugar, Cholesterol, Immunity & More” (Το μανιτάρι Maitake ωφελεί το σάκχαρο στο αίμα, τη χοληστερόλη, την ανοσία και πολλά άλλα) https://draxe.com/nutrition/maitake-mushroom/
5. Περιέχει ενώσεις με αντιμικροβιακές ιδιότητες
Μια μελέτη του 2011 στο UCL Eastman Dental Institute στο Λονδίνο εξέτασε τις αντιμικροβιακές επιδράσεις του μανιταριού Shiitake στην ουλίτιδα, μια ασθένεια που μπορεί να προληφθεί και περιλαμβάνει φλεγμονή των ούλων λόγω της συσσώρευσης μικροβιακής βιομεμβράνης στο ουλικό όριο. Η αποτελεσματικότητα των μανιταριών Shiitake συγκρίθηκε με εκείνη του δραστικού συστατικού στο κορυφαίο στοματικό διάλυμα για την ουλίτιδα, που περιέχει χλωρεξιδίνη.
Ο συνολικός αριθμός βακτηρίων καθώς και ο αριθμός των οκτώ βασικών οργανισμών στη στοματική κοινότητα διερευνήθηκαν μετά τη θεραπεία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το εκχύλισμα μανιταριού Shiitake μείωσε τον αριθμό ορισμένων παθογόνων οργανισμών χωρίς να επηρεάσει τους οργανισμούς που σχετίζονται με την υγεία, σε αντίθεση με τη χλωρεξιδίνη, η οποία είχε περιορισμένη επίδραση σε όλους τους οργανισμούς[15].
[15] Lena Ciric, Anna Tymon, Egija Zaura, Peter Lingström, Monica Stauder, Adele Papetti, Caterina Signoretto, Jonathan Pratten, Michael Wilson, David Spratt “In Vitro Assessment of Shiitake Mushroom (Lentinula edodes) Extract for Its Antigingivitis Activity” (In vitro αξιολόγηση του εκχυλίσματος μανιταριού Shiitake (Lentinula edodes) κατά της ουλίτιδας) J Biomed Biotechnol. 2011; 2011: 507908.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3182071/
Περίληψη
“Η ουλίτιδα είναι μια προληπτική ασθένεια που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των ούλων λόγω της συσσώρευσης μικροβιακής βιομεμβράνης στο χείλος των ούλων. Εμπλέκεται ως πρόδρομος της περιοδοντίτιδας, ένα πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα που περιλαμβάνει τη σχετική απώλεια οστικής μάζας. Δυστυχώς, λόγω της κακής στοματικής υγιεινής στον γενικό πληθυσμό, η ουλίτιδα είναι διαδεδομένη και έχει ως αποτέλεσμα υψηλό κόστος θεραπείας. Κατά συνέπεια, η επιλογή της θεραπείας της ουλίτιδας με τη χρήση λειτουργικών τροφών, που προάγουν την στοματική υγεία, είναι ελκυστική. Τα φαρμακευτικά μανιτάρια, συμπεριλαμβανομένου του μανιταριού Shiitake, είναι από καιρό γνωστά για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και για τις αντιμικροβιακές τους επιδράσεις. Ωστόσο, δεν έχουν χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της στοματικής νόσου. Στην τρέχουσα μελέτη, η αποτελεσματικότητα του εκχυλίσματος μανιταριού Shiitake συγκρίθηκε με εκείνη του δραστικού συστατικού στο κορυφαίο στοματικό διάλυμα ουλίτιδας, που περιέχει χλωρεξιδίνη, σε μοντέλο τεχνητού στόματος (ζυμωτής σταθερού βάθους φιλμ). Ο συνολικός βακτηριακός αριθμός καθώς και οι αριθμοί οκτώ βασικών κατηγοριών στη στοματική κοινότητα διερευνήθηκαν με την πάροδο του χρόνου χρησιμοποιώντας multiplex qPCR. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το εκχύλισμα μανιταριού Shiitake μείωσε τον αριθμό ορισμένων παθογόνων κατηγοριών χωρίς να επηρεάσει τα είδη που σχετίζονται με την υγεία, σε αντίθεση με τη χλωρεξιδίνη που έχει περιορισμένη επίδραση σε όλα τα είδη”.
6. Ενισχύει την ενέργεια και τη λειτουργία του εγκεφάλου
Τα μανιτάρια Shiitake είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμινών Β, οι οποίες βοηθούν στην υποστήριξη της λειτουργίας των επινεφριδίων και μετατρέπουν τα θρεπτικά συστατικά από τα τρόφιμα σε χρησιμοποιήσιμη ενέργεια. Έχουν αποδειχθεί ότι βοηθούν στην εξισορρόπηση των ορμονών με φυσικό τρόπο και διαπερνούν την ομίχλη του εγκεφάλου για να διατηρήσουν την εστίαση όλη την ημέρα, ακόμη και να βελτιώσουν τη γνωστική απόδοση[16].
[16] “B vitamins, cognition, and aging: a review” (Βιταμίνες Β, γνωστική λειτουργία και γήρανση: μια ανασκόπηση) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11682586/
Εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν έλλειψη σε μία ή περισσότερες από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β, και αυτό προκαλεί πτώση της ενέργειας, ανθυγιεινά αιμοσφαίρια και επινεφρίδια, και ομιχλώδη σκέψη. Η προσθήκη μανιταριών Shiitake στη διατροφή σου μπορεί να σου δώσει την επιπλέον ώθηση των βιταμινών Β που χρειάζεσαι για να αποφύγεις μια ανεπάρκεια[17].
[17] “Vitamin B: Top 6 Benefits and How to Get More in Your Diet” (Βιταμίνη Β: Κορυφαία 6 οφέλη και πώς να πάρεις περισσότερα στη διατροφή σου) https://draxe.com/nutrition/vitamin-b/
7. Παρέχει βιταμίνη D
Αν και η βιταμίνη D λαμβάνεται καλύτερα από την έκθεση στον ήλιο, τα μανιτάρια Shiitake μπορούν επίσης να παρέχουν μια αξιοπρεπή ποσότητα αυτής της απαραίτητης βιταμίνης.
Η βιταμίνη D είναι σημαντική για την υγεία των οστών καθώς και για τη μείωση του κινδύνου καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, αυτοάνοσων νοσημάτων και ορισμένους τύπους καρκίνου. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την απορρόφηση και το μεταβολισμό του ασβεστίου και του φωσφόρου.
Η έρευνα δείχνει ότι η άφθονη παροχή βιταμίνης D βοηθά επίσης στη ρύθμιση και υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος, στη διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους, στη διατήρηση της εγκεφαλικής λειτουργίας καθώς μεγαλώνεις, στη μείωση της σοβαρότητας των συμπτωμάτων άσθματος, στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ρευματοειδούς αρθρίτιδας στις γυναίκες και στη μείωση του κίνδυνος ανάπτυξης πολλαπλής σκλήρυνσης. Τα μανιτάρια, καθώς και ο άγριος σολομός, τα ωμά γαλακτοκομικά και τα αυγά, είναι οι καλύτερες τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D[18][19].
[18] “Vitamin D deficiency: a worldwide problem with health consequences” (Έλλειψη βιταμίνης D: ένα παγκόσμιο πρόβλημα με συνέπειες στην υγεία) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18400738/
[19] “Top 18 Vitamin D Foods + How to Incorporate Them Into Your Diet” (Κορυφαίες 18 τροφές με βιταμίνη D και Πώς να τις εντάξεις στη διατροφή σου) https://draxe.com/nutrition/vitamin-d-foods/
8. Προωθεί την υγεία του δέρματος
Όταν το σελήνιο λαμβάνεται με βιταμίνες Α και Ε, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της σοβαρότητας της ακμής και των ουλών που μπορεί να εμφανιστούν μετά. Εκατό γραμμάρια μανιταριών Shiitake περιέχουν 5,7 χιλιοστόγραμμα σελήνιο, που είναι το 8% της ημερήσιας αξίας σας. Αυτό σημαίνει ότι τα μανιτάρια Shiitake μπορούν να λειτουργήσουν ως φυσική θεραπεία της ακμής[20].
[20] “Selenium Benefits for Health, Plus Dosage Recommendations” (Οφέλη σεληνίου για την υγεία, συν συστάσεις δοσολογίας) https://draxe.com/nutrition/selenium-benefits/
Σε μια ανοιχτή δοκιμή, σε 29 ασθενείς χορηγήθηκαν 0,2 χιλιοστόγραμμα σεληνίου και 10 χιλιοστόγραμμα ηλεκτρικού τοκοφερυλεστέρα για την ακμή τους δύο φορές την ημέρα για έξι έως 12 εβδομάδες. Μετά τη θεραπεία, οι ασθενείς παρατήρησαν θετικά αποτελέσματα. Ο ψευδάργυρος στα μανιτάρια Shiitake προάγει επίσης τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και μειώνει τη συσσώρευση DHT για τη βελτίωση της επούλωσης του δέρματος[21].
[21] “Erythrocyte glutathione peroxidase activity in acne vulgaris and the effect of selenium and vitamin E treatment” (Δραστηριότητα υπεροξειδάσης γλουταθειόνης ερυθροκυττάρων στη κοινή ακμή και η επίδραση της θεραπείας με σελήνιο και βιταμίνη Ε) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6203294/
9. Υποστηρίζει την υγεία του πεπτικού και του εντέρου
Μελέτες δείχνουν ότι οι ίνες που βρίσκονται στα μανιτάρια Shiitake μπορούν να υποστηρίξουν την υγεία του πεπτικού συστήματος και του εντέρου. Είναι γνωστό ότι αναστέλλουν τη φλεγμονή στο έντερο, η οποία είναι κρίσιμη για τη διατήρηση ενός υγιούς πεπτικού συστήματος[22].
[22] Haseeb Anwar, Jan S Suchodolski, Muhammad Irfan Ullah, Ghulam Hussain, Muhammad Z Shabbir, Imtiaz Mustafa, Muhammad U Sohail “Shiitake Culinary-Medicinal Mushroom, Lentinus edodes (Agaricomycetes), Supplementation Alters Gut Microbiome and Corrects Dyslipidemia in Rats” (Βρώσιμο-φαρμακευτικό μανιτάρι Shiitake, Lentinus edodes (Agaricomycetes), συμπλήρωμα που αλλάζει το μικροβίωμα του εντέρου και διορθώνει τη δυσλιπιδαιμία σε αρουραίους) Int J Med Mushrooms. 2019;21(1):79-88.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30806258/
Περίληψη
“Το πρόσφατο ενδιαφέρον για τη ρύθμιση του μικροβιώματος του εντέρου που προκαλείται από τη διατροφή οδήγησε σε έρευνα σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν οι διαιτητικές ίνες στην υγεία του ξενιστή. Οι ίνες Lentinus edodes που προέρχονται από μανιτάρια μπορεί να λειτουργήσουν ως κατάλληλο υπόστρωμα για την πέψη και το μεταβολισμό των μικροβίων του εντέρου. Οι μεταβολίτες που εκκρίνουν τα μικρόβια του εντέρου μπορούν να ρυθμίσουν την ενεργειακή ισορροπία του ξενιστή, την απορρόφηση του εντέρου, την όρεξη και τον μεταβολισμό των λιπιδίων. Στην παρούσα μελέτη, διερευνήσαμε τη δυναμική του μικροβιώματος του εντέρου υπερχοληστερολαιμικών αρουραίων που συμπληρώθηκαν με L. edodes. Στους αρουραίους Wistar προσφέρθηκε δίαιτα συντήρησης τροφής (CMD, ομάδα CON) ή το ίδιο σιτηρέσιο CMD με προσθήκη χοληστερόλης (1,5% β/β) και χολικό οξύ (0,5% β/β) για να προκληθεί υπερχοληστερολαιμία (ημέρα 1 έως 24η ημέρα). Στη συνέχεια προσφέρθηκε στους υπερχοληστερολαιμικούς αρουραίους είτε η ίδια δίαιτα χοληστερόλης-χολικού οξέος (ομάδα HC-CON) είτε συμπληρώθηκαν με L. edodes (5% β/β· ομάδα LE) για 42 ημέρες (ημέρα 25 έως ημέρα 66). Στο τέλος του πειράματος, προσδιορίστηκαν οι συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων ορού, ολικής χοληστερόλης, χοληστερόλης λιποπρωτεΐνης υψηλής πυκνότητας (HDL) και χοληστερόλης λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας (LDL). Το πέψη του παχέος εντέρου υποβλήθηκε σε εκχύλιση DNA και στη συνέχεια προσδιορισμό αλληλουχίας γονιδίου 16S rRNA. Οι ακατέργαστες αλληλουχίες φιλτραρίστηκαν ποιοτικά και αναλύθηκαν στατιστικά χρησιμοποιώντας τα εργαλεία QIIME και LEfSe. Οι συγκεντρώσεις τριγλυκεριδίων ήταν χαμηλότερες (P = 0,002) στην ομάδα LE από ότι στις ομάδες CON και HC-CON. Οι συγκεντρώσεις της ολικής χοληστερόλης και της LDL χοληστερόλης μειώθηκαν ελαφρώς, ενώ οι συγκεντρώσεις της HDL χοληστερόλης αυξήθηκαν με συμπλήρωμα L. edodes σε σύγκριση με την ομάδα HC-CON. Το μικροβίωμα του εντέρου της ομάδας LE είχε υψηλότερο πλούτο ειδών που χαρακτηρίζεται από αυξημένη αφθονία Clostridium και Bacteroides spp. Η ανάλυση γραμμικής διάκρισης εντόπισε βακτηριακά clades που ήταν στατιστικά διαφορετικά μεταξύ των ομάδων θεραπείας. Συμπερασματικά, ο χειρισμός της μικροχλωρίδας του εντέρου μέσω της χορήγησης L. edodes θα μπορούσε να διαχειριστεί τη δυσλιπιδαιμία”.
Όπως γνωρίζουμε, η υγεία του εντέρου σχετίζεται επίσης με την υγεία του ανοσοποιητικού συστήματος και την ψυχική ευεξία. Είναι σημαντικό να κρατάμε μακριά τη φλεγμονή στο πεπτικό σύστημα για να επιτύχουμε τη βέλτιστη υγεία.
Τα μανιτάρια Shiitake εναντίον άλλων μανιταριών
Πώς συγκρίνεται το μανιτάρι Shiitake με άλλα μανιτάρια; Ας κάνουμε ένα γρήγορο απολογισμό.
* Shiitake: Καταπολεμά τα καρκινικά κύτταρα και τις μολυσματικές ασθένειες, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, προάγει τη λειτουργία του εγκεφάλου και χρησιμεύει ως πηγή βιταμινών Β.
* Maitake: Μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της υγείας των ασθενών με AIDS και ρυθμίζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα των διαβητικών. Μπορεί να μειώσει την υπέρταση και να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα.
* Reishi: Καταπολεμά τις φλεγμονές, τις ηπατικές παθήσεις, την κούραση, την ανάπτυξη όγκου και τον καρκίνο. Βελτιώνει τις δερματικές διαταραχές και καταπραΰνει τα πεπτικά προβλήματα, τα έλκη στομάχου και το σύνδρομο του διαρρέοντος εντέρου.
* Cordyceps: Έχει αντιγηραντική δράση και ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Βελτιώνει την αντοχή και την αθλητική απόδοση, δρα ως φυσικό αφροδισιακό, καταπολεμά τον διαβήτη και βελτιώνει τη λειτουργία του ήπατος.
Κίνδυνοι και παρενέργειες
Τα μανιτάρια περιέχουν μέτρια ποσότητα πουρινών, μιας χημικής ένωσης που διασπάται σε ουρικό οξύ. Μια διατροφή πλούσια σε πουρίνες μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα ουρικού οξέος στο σώμα, γεγονός που μερικές φορές οδηγεί σε ουρική αρθρίτιδα.
Εάν εμφανίσεις τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας, ο περιορισμός της πρόσληψης πουρινών μπορεί να είναι χρήσιμος.
Συμπέρασμα
* Τα μανιτάρια Shiitake είναι μια από τις πιο δημοφιλείς καλλιεργούμενες ποικιλίες ειδικών μανιταριών.
* Τα μανιτάρια Shiitake είναι πλούσια σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β και χρησιμεύουν ως πηγή τροφής βιταμίνης D.
* Μερικά οφέλη για την υγεία από το μανιτάρι Shiitake περιλαμβάνουν την ικανότητα να βοηθούν στην απώλεια βάρους, να υποστηρίζουν την καρδιαγγειακή υγεία, να καταπολεμούν τα καρκινικά κύτταρα, να βελτιώνουν τα επίπεδα ενέργειας και τη λειτουργία του εγκεφάλου, να μειώνουν τη φλεγμονή και να υποστηρίζουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
* Τα μανιτάρια Shiitake έχουν ξυλώδη γεύση και υφή κρέατος. Μπορούν να αγοραστούν αποξηραμένα, μαγειρεμένα ή ωμά.
* Μπορούμε να προσθέσουμε μανιτάρια Shiitakes σε σούπες, σαλάτες, πιάτα με κρέας, stir-fries και ομελέτες.
