Μενού

The Practice of Aromatherapy (2012) [Η πρακτική εφαρμογή της αρωματοθεραπείας]
The Practice of Aromatherapy (2012)

by

Dr. Jean Valnet

Πρόλογος

Les médecins pourraient tirer des odeurs plus d’usages qu’ils ne font” (Οι γιατροί θα μπορούσαν να αντλήσουν περισσότερες χρήσεις από τα αρώματα από ότι κάνουν τώρα)

Montaigne

Ξεχασμένες και αγνοημένες για πολλά χρόνια, οι αρωματικές ουσίες επανέρχονται, για πολλούς ερευνητές και για μεγάλο τμήμα της κοινής γνώμης, ως τα αστέρια της ιατρικής. Αντιμέτωποι με έναν αυξανόμενο αριθμό επιπλοκών που είναι γνωστό ότι έχουν προκληθεί από επιθετικά συντιθέμενα χημικά φάρμακα, πολλοί ασθενείς δεν είναι πλέον διατεθειμένοι να υποβληθούν σε θεραπεία εκτός από φυσικές θεραπείες, μεταξύ των οποίων τα φυτά και τα αποστάγματα έχουν τη θέση τους.

Αξίζει να αναλογιστούμε τις μικτές τύχες των πολλών τύπων φαρμάκων που έχουν αναπτύξει οι άνθρωποι για τους συνανθρώπους τους από τότε που ξεκίνησε ο κόσμος. Ξανά και ξανά βρίσκουμε τους εαυτούς μας να επιστρέφουν στην απλή λαϊκή ιατρική, αν όντως την έχουμε εγκαταλείψει και τελείως, αυτήν την ιατρική που ο Henri Leclerc έχει περιγράψει ως “τόσο αγαπητή στους προγόνους μας και, υπό το φως των σημερινών μεθόδων, απογυμνωμένη από τους θρύλους και τους μύθους”. Τις περισσότερες φορές επιστρέφουμε σε αυτήν ως την έσχατη λύση, όταν κάποια σοβαρή πάθηση έχει αποτύχει να ανταποκριθεί σε όλη τη γκάμα των σύγχρονων θεραπειών. Θα έπρεπε προφανώς να τα πάμε καλύτερα και να χάνουμε λιγότερο χρόνο εάν, για μια σειρά από ασθένειες, την είχαμε ως σημείο εκκίνησης και όχι ως τελευταία λύση.

Αυτό το βιβλίο, πιστεύω, ότι σε ορισμένες πτυχές του θα χρησιμεύσει ως ένας από αυτούς τους άμεσους δεσμούς μεταξύ της σύγχρονης γνώσης και της εμπειρίας του παρελθόντος. Πρόσφατες ανακαλύψεις, όπως εκείνες που έδειξαν την ύπαρξη ορμονών και αρχών αντιβιοτικών σε πολλά φυτά και αποστάγματα, υποδηλώνουν ότι θα έπρεπε να είμαστε επιφυλακτικοί στο να κάνουμε έγκαιρες κρίσεις για το πώς λειτουργούν τέτοια φάρμακα. Μας δόθηκε τώρα μια απλή και λογική περιγραφή της δράσης τους, μέσα από διάφορες ορμονικές αντιστοιχίες, τόσο στο φυσικό σώμα όσο και στον ψυχισμό. Πολυάριθμα πειράματα μας δίνουν τη δυνατότητα να εξηγήσουμε μερικές από τις παλιές θεραπείες που μέχρι τώρα απορρίπτονταν με χαμόγελο, τα φακελάκια με σκόρδο ή άλλα φυτά, για παράδειγμα, που οι πρόγονοι μας τα κρεμούσαν στο λαιμό των παιδιών με σκουλήκια ή τα χρησιμοποιούσαν γενικότερα σε επιδημίες. Θα δούμε πώς μπορούμε να εξηγήσουμε, σε περιπτώσεις ουρικής αρθρίτιδας, ορισμένων πόνων και πόνων, αδυναμίας ούρησης, τη θεραπευτική δράση των διαφόρων παραδοσιακών καταπλασμάτων των οποίων τα μόνα συστατικά ήταν βραστά θρυμματισμένα βότανα.

Ομοίως, σε διαφορετική περιοχή, οι πάσχοντες από χολολίθους ισχυρίστηκαν ότι κάτω από τα χέρια των μαγνητικών θεραπευτών ένιωσαν τις πέτρες τους να διαλύονται και την ταλαιπωρία τους να εξαφανίζεται. Ποιος δεν έχει ακούσει τέτοιες ιστορίες και δεν έχει γελάσει με αυτές; Λοιπόν, “γίνονται πειράματα σε μια χειρουργική κλινική στη Βουδαπέστη για την ανάλυση των χολόλιθων με υπερήχους. Οι λίθοι που εξάγονται με χειρουργική επέμβαση έχουν ήδη εκτεθεί σε υπερηχητικά κύματα υπό τεχνητές συνθήκες αντίστοιχες με αυτές της χοληδόχου κύστης. Μεταξύ των λίθων, που είναι τριών τύπων, αυτοί της πρώτης και της πιο κοινής κατηγορίας (χοληστερόλη-χρωστική-ασβεστώδης) μετατράπηκαν σε σκόνη μετά από 2-5 εκθέσεις σε υπερηχητικά κύματα, αυτές των άλλων δύο κατηγοριών βρέθηκαν να έχουν καταρρεύσει” (Presse Médicale, 1962).

Ευγενικέ αναγνώστη”, θα έλεγα μετά τον Montaigne, “αυτό είναι ένα τίμιο βιβλίο”. Το 1957, όταν υπηρετούσα ως γιατρός, βαθμός ταγματάρχη, στο Γαλλικό Υπουργείο Στρατιωτικών, η σύζυγος ενός συνταγματάρχη που ήξερα ότι είχε περάσει μάταια μήνες με συμβουλές από διάφορους δερματολόγους για το επίμονο έκζεμα στους πήχεις της ήρθε ένα πρωί για να με βρει. Είχε μόλις επιστρέψει από μια επίσκεψη σε ένα χωριό κοντά στο Μπερν και με φώναξε για να μου δείξει τα χέρια της, χωρίς κανένα σημάδι, το δέρμα αποκαταστάθηκε υγιές.

Πριν προλάβω να μιλήσω, ξεκίνησε με την εξήγηση: “Γιατρέ, ξέρω ότι ποτέ δεν γελάς με τις περίεργες θεραπείες που οι άνθρωποι πιστεύουν ότι αξίζει να δοκιμάσεις… Θυμάστε το έκζεμα μου; Δες το τώρα!

Το δέρμα που είδα μπροστά μου ήταν πολύ ανοιχτό και ευχάριστα χρωματισμένο. Στα μάτια του μυαλού μου μπορούσα ακόμα να δω τις απωθητικές κοκκινωπές βλάβες με τη διασπορά τους από έντονη κίτρινη κρούστα.

Αυτό συνέβη, και σε παρακαλώ συγχώρεσε με που στηρίχθηκα μόνο σε σένα… Κάποιος μου είπε κάποτε για έναν ηλικιωμένο συνάνθρωπο σε ένα μικρό χωριό πολύ μακριά από εδώ, με τη φήμη ότι θεραπεύει το έκζεμα, οπότε πήγα να τον δω. Τώρα μη γελάς: με σήκωσε στην πλάτη του, με κουβάλησε έτσι ακριβώς γύρω από τον κήπο του και με έφερε πίσω στο σπίτι του”.

Ήμουν κάπως έκπληκτος, αλλά την άφησα να συνεχίσει.

Εδώ είστε, κυρία, αυτό είναι όλο”, είπε. “Αύριο ή μεθαύριο όλα θα φύγουν”. “Αυτό ήταν πριν από τρεις μέρες και τώρα, βλέπεις;

Τι μπορούσα να πω;

Ο στόχος αυτού του βιβλίου δεν είναι να προσφέρει εξηγήσεις για τέτοια φαινόμενα που μας μπερδεύουν τελείως και τα οποία, αναμφίβολα, θα παραμείνουν για πολύ καιρό ακόμη τόσο πέρα από το πεδίο του γενικού ιατρού όσο η τέχνη ενός Gad, ενός Gus ή ένας Pouzet, τόσο σίγουρα όσο ο μαγνητισμός ενός Clemenceau ή ενός Napoleon ξεφεύγει από την κατανόηση των απλών ανθρώπων.

Και όμως η ενημερωμένη χρήση φυτών και αιθέριων ουσιών μπορεί να παράγει αποτελέσματα που στον λαϊκό φαίνονται εξίσου “θαυματουργά”. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γνώριζαν ήδη πώς να αναισθητοποιούν με πλήρη διαβροχή φυτών.

Στα πολλά βιβλία του, ο καθηγητής Léon Binet, πρώην κοσμήτορας της Faculty of Medicine στο Παρίσι, έχει σχολιάσει ξανά και ξανά τις εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες των ουσιών που βρίσκονται στα φυτά.

Τα ονόματα των πιο επιφανών ερευνητών, γιατρών, βιολόγων και φαρμακοποιών, εμφανίζονται συνεχώς ανάμεσα στους συγγραφείς των πολυάριθμων έργων που ασχολούνται με τα φυτά και τα αιθέρια έλαια.

Δεν θα προσπαθούσα να τα αναφέρω όλα εδώ, ούτε θα περιορίσω τη λίστα στη Γαλλία. Θα συναντήσουμε πολλά άλλα στην πορεία, αλλά οι Chamberland, Cadéac και Meunier, Courmont, Morel, Rochaix και Bay, Cazin, Binet, Balansard, Caujolle, Chabrol και Dorvault είναι τα ονόματα με τα οποία όποιος μελετά σοβαρά τα φυτά και τα συστατικά τους, θα βρίσκει συνεχώς μπροστά του, ομοίως αυτά των Goris, Duquesnois, Perrot, Meurisse, Lemaire, Lian, Loeper, H. Leclerc, Fournier, R. M. Gattefossé, F. Decaux, R. Paris[1], Quevauvillers, Guyon, Carraz, Valette, R. Moreau και ορισμένων άλλων οι οποίοι έχουν συμβάλει στη σημερινή κατάσταση των γνώσεων στον τομέα αυτό.

Πολλοί ερευνητές, πολλοί από αυτούς στα πανεπιστήμια, έχουν κάνει τα φυτά θέμα τους και έχουν δημοσιεύσει τις μελέτες τους. Μεταξύ αυτών να αναφέρω τους J. Berbaud, Bézanger-Beauquesne, Debelmas, P. Delaveau, B. Drevon, R. B. Henry, A. Foucaud, J. Kerharo, J. M. Pelt, A. de Sambucy, H. Pourrat…

Τα ονόματα των Gatti και Cajola, Carosi, Remigio Banal, Novi και Paolo Rovesti θα είναι γνωστά στην Ιταλία, αυτά των Kobert, Bruning και Arno Müller στη Γερμανία, και στην Αμερική και τη Μεγάλη Βρετανία αυτά των Martindale, Miller, Read, Rideal, Tanner και Willey. Όλοι αυτοί έχουν γράψει πολυάριθμα έργα και άρθρα σχετικά με τη μελέτη των φυτικών αποσταγμάτων.

Στην Τουλούζη, ο καθηγητής Caujolle προήδρευσε για πολλά χρόνια ως πρόεδρος του συμβουλίου που εξετάζει διατριβές αφιερωμένες στη μελέτη των φυτικών αποσταγμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των Porcher-Pimpart, R. Cazel, A. Azaloux και Cathala. Στη Ρεν, ο καθηγητής Grégoire υποστήριξε τη διατριβή του Sarbach σχετικά με την αντισηπτική και βακτηριοκτόνο δράση 54 αιθέριων ελαίων. Στο Μονπελιέ, έχει δημιουργηθεί μια πραγματικά νεοϊπποκρατική σχολή με επικεφαλής μεταξύ άλλων τους καθηγητές Guerrier και Pagés, και έχει δημοσιεύσει τα αποτελέσματα της δουλειάς της.

Στο Ντακάρ, ο J. Kerharo, καθηγητής Φαρμακολογίας, έχει περάσει χρόνια στην έρευνα ασθενών. Μετά από πολλά άρθρα και το “Aromatherapy and Gem Therapy” στην παραδοσιακή Φαρμακοποιία της Σενεγάλης που εμφανίστηκε στο περιοδικό τροπικής γεωργίας και πρακτικής βοτανικής το 1971, δημοσίευσε με τον J. G. Adam το 1974 ένα μνημειώδες έργο: “The Traditional Pharmacopoeia of Senegal”.

Η σχολή της Λυών από την πλευρά του, ως κληρονόμος των παραδόσεων του R. M. Gattefossé, στον οποίο οφείλουμε τον ίδιο τον όρο Αρωματοθεραπεία, συνεχίζει το έργο του προκατόχου του.

Σε άλλες χώρες η εικόνα είναι παρόμοια: Η σχολή της Ιταλίας, για παράδειγμα, με τους καθηγητές Rovesti του Μιλάνου, Cerevoli της Πάντοβας, Benedicenti και άλλους.

Στο Βέλγιο το κίνημα άργησε πολύ να ριζώσει, παρά τις προσπάθειες των Marc Danval, Georges Wielemans, Janine Modave, J. Kother, J. L. Lechat, M. Grodent, Ch. Van Hoof, A. Antoine, Ph. Genaert, N. P. Ketelbuters και F. Wangermée.

Θα μπορούσα να δώσω περισσότερα παραδείγματα από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ… Εν ολίγοις, γινόμαστε μάρτυρες μιας παγκόσμιας άνθησης μιας νέας ιπποκρατικής προσέγγισης ή, όπως την περιέγραψε ο καθηγητής Savy, “μιας συνεργασίας με τη φύση” στο έργο της θεραπείας. Χωρίς να αρνούμαστε την αξία της φυσικοχημικής γνώσης που αποκτήθηκε στο εργαστήριο, χρησιμοποιούμε τα όπλα που μας προσφέρει η φύση, όχι πλέον, αυτή τη φορά, με εμπειρικό τρόπο αλλά πιο ορθολογικά, σε επιστημονική βάση.

Και έτσι, κατά τη διάρκεια αυτού του βιβλίου θα δώσω εξηγήσεις, που κατέστησαν δυνατές από τη σύγχρονη έρευνα, για πολλές παραδοσιακές θεραπείες που μέχρι τώρα αγνοήθηκαν ή απορρίφθηκαν, παρά τα αποτελέσματα που πάντα παρήγαγαν.

Δεν υπάρχει τίποτα λιγότερο επιστημονικό από το να αρνηθεί κανείς κάτι επειδή δεν μπορεί να εξηγηθεί”. Παρά την αλήθεια αυτής της ρήσης, πολλοί ημιμαθείς, ή αδαείς, έχουν γελάσει με αναμφισβήτητα αποτελέσματα απλώς και μόνο επειδή δεν ήταν ακόμα σε θέση να δώσουν επαρκείς εξηγήσεις. “Σε μια περίοδο τόσο γόνιμων επιστημονικών ανακαλύψεων όσο η δική μας”, έγραψε ο Léon Binet, “είναι συχνά δύσκολο να αποφύγουμε την υπερβολική υπερηφάνεια και να θυμηθούμε, με τον Pascal, ότι ‘η διαδοχή των ανθρώπων ανά τους αιώνες μπορεί να θεωρηθεί ως ένας και μόνο άνθρωπος, που υπάρχει αιώνια και βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση μάθησης’”. “Αν μπαίνουμε στον πειρασμό να χαμογελάσουμε”, είπε ο Henri Leclerc, “τότε θα πρέπει να το κάνουμε διακριτικά, φανταζόμενοι την εντύπωση που θα έχει στα δισέγγονα μας η ιατρική ορολογία για την οποία είμαστε τόσο περήφανοι”.

Ήταν αυτή η υπενθύμιση που με οδήγησε να απορρίψω όσο μπορούσα τη χρήση ερμητικών ιατρικών όρων σε αυτό το βιβλίο. Για αυτούς τους όρους που ένιωσα υποχρεωμένος να χρησιμοποιήσω, έχω συμπεριλάβει ένα γλωσσάρι στο τέλος.

Γιατί, ενώ σίγουρα έχω γράψει αυτό το βιβλίο για τους συναδέλφους μου, προοριζόταν κυρίως για το ευρύ κοινό.

Το πηγάδι, άλλωστε, ανεβαίνει από κάτω και στα θεραπευτικά. Συχνά η γνώμη του ίδιου του ασθενούς επηρεάζει το είδος της θεραπείας που επιθυμεί να δει να χορηγείται. “Το κοινό είναι πάντα το πρώτο που γνωρίζει, ακόμα κι αν δεν του λένε τίποτα”. έγραψε ο Mike Waltari (στο “Sinhoué the Egyptian”).

Η κανονική προληπτική ιατρική, η οποία συνίσταται στη χορήγηση φαρμάκων σε υγιείς ανθρώπους και σε ενέσεις προϊόντων των οποίων οι μελλοντικές επιπτώσεις είναι απρόβλεπτες, είναι μια παρέκκλιση. Η αλλαγή με μη τοξικά μέσα είναι η μόνη αποτελεσματική πορεία, μεταξύ των οποίων τα αρωματικά φυτά και τα αποστάγματα τους ήταν, είναι και θα παραμείνουν στην πρώτη θέση.

Εάν υπάρχουν ενδείξεις επιστροφής στις φυσικές μεθόδους θεραπείας, απέχει πολύ από το να είναι κάτι καθολικό. Σε ένα πρόσφατο ταξίδι στον Καναδά, άκουσα έναν γιατρό να δίνει σε μια μητέρα την εξής συμβουλή: “Αν τα παιδιά σας κρυώσουν, δώστε τους αμέσως αυτά τα αντιβιοτικά”. Και ο γιατρός έφερε από την τσάντα του ένα κουτί χωρίς καν ετικέτα!

Τα αποστάγματα λαμβάνονται συνήθως με απόσταξη των φυτών και, στην περίπτωση των περισσότερων από τα φυτά που εξετάζονται σε αυτό το βιβλίο, γενικά συνταγογραφούνται με τη μορφή σταγόνων, πέρλες ή κάψουλες. Ίσως θα φανεί περίεργο το γεγονός ότι έχω αφιερώσει ξεχωριστές ενότητες στο σκόρδο, το κρεμμύδι και το χαμομήλι, όταν αυτά πρακτικά δεν συνταγογραφούνται ποτέ από τους γιατρούς.

Είναι επειδή η δράση αυτών των φυτών και των καρυκευμάτων οφείλεται εν μέρει στις αρωματικές τους ουσίες.

Πολύ συχνά μια αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας δεν περιλαμβάνει μόνο την καθημερινή χρήση στην κουζίνα σκόρδου, σκελίδας, φασκόμηλου, δεντρολίβανου, θυμαριού, αλμυρού και πολλών άλλων βοτάνων ή καρυκευμάτων, και αυτός είναι ο λόγος που στο κεφάλαιο που ασχολείται με τα συγκεκριμένα αποστάγματα που έχω άφησε λίγο χώρο σε άλλους τρόπους χρήσης των φυτών που τα παράγουν. Εκτός από τα αφεψήματα και τις σκόνες, οι υποκαπνισμοί, τα λιπαντικά και τα λουτρά επιτυγχάνουν τα αποτελέσματα τους μέσω των πτητικών ελαίων που απελευθερώνουν.

Σε αυτό το στάδιο πρέπει να ξεκαθαρίσω ότι αυτό το βιβλίο σε καμία περίπτωση δεν αξιώνει να αντικαταστήσει τη δύσκολη τέχνη του θεραπευτή. “Όλα είναι δηλητήριο, τίποτα δεν είναι δηλητήριο”, λέει Paracelsus, και στην πραγματικότητα η δοσολογία είναι πολύ σημαντική. Γιατί τα φυσικά αποστάγματα, αν χρησιμοποιηθούν απρόσεκτα, είναι εξίσου πιθανό να είναι τοξικά. Οι εργαζόμενοι που ασχολούνται με το χειρισμό και τη συσκευασία κόκκων βανίλιας, για παράδειγμα, υπόκεινται σε διάφορες ξαφνικές ασθένειες που μπορούν να ταξινομηθούν στην κατηγορία “βανιλίνη”, που αποτελούνται από έντονους πονοκεφάλους, γαστρεντερικές διαταραχές και ολική αλλά προσωρινή απώλεια φρυδιών. Η υπερβολική δόση σαφράν μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική διέγερση που μπορεί να προκαλέσει σπασμούς, παραλήρημα και ακόμη και θάνατο. Οι Cadéac και Meunier έχουν αποδείξει ότι η ουσία μαντζουράνας, η οποία είναι αντισπασμωδική, μπορεί σε υψηλές δόσεις να γίνει κατατονική. Ακόμη και σε αδύναμες δόσεις, τα αποστάγματα του φασκόμηλου, του δεντρολίβανου και του ύσσωπου μπορούν να προκαλέσουν τάση για επιληψία υπό ορισμένες συνθήκες και σε άτομα με χαμηλή αντίσταση.

Ακολουθώντας την ίδια γραμμή σκέψης, δεν πρέπει να προσπεράσω ένα περίεργο περιστατικό από τη δική μου εμπειρία. Τον Ιούλιο του 1959, με την ευκαιρία της μεγάλης ετήσιας γιορτής στη Στρατιωτική Σχολή του la Flèche, μια γυναίκα ήρθε να με συμβουλευτεί για ένα σοβαρό κρούσμα εκζέματος που είχε εμφανιστεί ξαφνικά στους πήχεις της. Δεν μπορούσα να προσδιορίσω την προέλευση της αλλεργίας της. Ούτε δίαιτα, ούτε κραγιόν, βερνίκι νυχιών, ούτε άρωμα, τίποτα δεν θα μπορούσε να με βάλει στο σωστό δρόμο.

Το ίδιο φαινόμενο επρόκειτο να επαναληφθεί λίγα χρόνια αργότερα και αυτό με έβαλε σε σκέψεις.

Έχοντας συγκεντρώσει όλα τα δεδομένα που μπορούσα, βρήκα ότι η αιτία ήταν η υπερευαισθησία στο άνθος του λάιμ. Τρεις φορές μέσα σε έντεκα χρόνια αυτή η γυναίκα είχε τύχει να μείνει κάτω από ένα ανθισμένο δένδρο λάιμ.

Τούτου λεχθέντος, παρά τα σπάνια προβλήματα που συναντώνται στη χρήση φυτών και αιθέριων ουσιών, “οι γιατροί και οι χημικοί θα εκπλαγούν από το ευρύ φάσμα ευωδών ουσιών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ιατρική χρήση”, έγραψε ο R. M. Gattefossé, “και με τη μεγάλη ποικιλία τις χημικές τους λειτουργίες. Εκτός από τις αντισηπτικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες για τις οποίες χρησιμοποιούνται σήμερα, τα αιθέρια έλαια είναι επίσης αντιτοξικά και αντιιικά. Έχουν μια ισχυρή αναζωογονητική δράση και έχουν μια αναμφισβήτητη αντιφλεγμονώδη ιδιότητα. Στο μέλλον ο ρόλος τους θα είναι ακόμη μεγαλύτερος”.

Ο Montaigne έλεγε σχεδόν το ίδιο πράγμα όταν έγραφε “οι γιατροί θα μπορούσαν να κάνουν πολύ μεγαλύτερη χρήση των αρωμάτων, γιατί έχω παρατηρήσει συχνά ότι αλλάζουν την κατάσταση της ύπαρξης μου και ενεργούν στο πνεύμα μου ανάλογα με την ποικιλία τους”.

Προφανώς ο Montaigne αγνοούσε τη σύγχρονη έρευνα που εξήγησε τη δράση των φυτικών αποσταγμάτων στο μυαλό και το σώμα με την ανακάλυψη των ορμονικών και άλλων αρχών τους. Η σημερινή ανάλυση επιβεβαίωσε τις παρατηρήσεις του.

Έχει γίνει κοινός τόπος να επισημάνουμε ότι η παραδοσιακή σοφία, σε αδυναμία της επιστήμης, συνεχίζει να εκπλήσσει τον αμερόληπτο παρατηρητή. Πώς μπόρεσαν οι πρόγονοί μας να συνταγογραφούν με τόση βεβαιότητα και με τόσο ευεργετικό αποτέλεσμα, μη γνωρίζοντας τίποτα για τη χημική σύνθεση των ουσιών που χορηγούσαν; Η εμπειρία θεωρήθηκε προφανώς επαρκής εξήγηση: όταν ένα παιδί πέφτει και χτυπά το κεφάλι του, φιλάς το σημείο γιατί ξέρεις ότι έχει ηρεμιστικό αποτέλεσμα.

Ίσως όμως οι Αρχαίοι γνώριζαν περισσότερα από όσα φανταζόμαστε και ότι η γνώση έχει χαθεί ή καεί, για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια των πολέμων.

Εξάλλου, ούτε οι μηχανές ούτε οι λεπτές αναλύσεις, οι μετρήσεις ούτε τα διαγράμματα μπορούν, περιέργως, να αντικαταστήσουν εντελώς τον άνθρωπο σε μια σειρά από καθημερινές εργασίες.

Ακολουθούμε τη χρωματογραφία, τη μέθοδο με την οποία διακρίνονται τα διάφορα συστατικά ενός υγρού για να διαπιστωθεί η σύσταση του και να εντοπιστούν τυχόν πλαστά. Η συσκευή που χρησιμοποιείται αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά ευαίσθητη και με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια, έχει γίνει τόσο απαραίτητη στα ερευνητικά εργαστήρια όσο και στις υπηρεσίες της αστυνομίας (που φαίνεται ότι έχουν στη διάθεση τους μόνο δύο σε ολόκληρη τη Γαλλία, όταν τα ιδιωτικά εργαστήρια διαθέτουν μερικές φορές πολλές!).

Για να συνεχίσουμε, όταν το αντικείμενο είναι να αναλυθεί μια αρωματική ουσία που προορίζεται για κατανάλωση (και μπορώ να πω ότι γενικά φέρουν την ετικέτα “αγνό και φυσικό” από τον κατασκευαστή όταν είναι συχνά νοθευμένα), χρησιμοποιείται η χρωματογραφική μέθοδος για την εξέταση η διαδοχή των κορυφών που λαμβάνονται σε ένα κινούμενο γράφημα. Θα περιμέναμε να είναι αρκετό να συγκρίνουμε την “καμπύλη” με τον τύπο εικόνας που δίνεται από την πραγματικά καθαρή και φυσική ουσία ως αναφορά.

Αλλά πας σε ένα από αυτά τα εργαστήρια ελέγχου μια μέρα, θα παρατηρήσεις ότι δίπλα στο μηχάνημα που υποτίθεται ότι είναι αλάνθαστο υπάρχει πάντα μια “μύτη”, δηλαδή ένας άνδρας ή μια γυναίκα με εξαιρετικά εξειδικευμένες δεξιότητες που για κάθε μεμονωμένο γράφημα θα μυρίζει πάντα τον ατμό που εκπέμπεται. Και είναι η “μύτη” που λέει αν “η συσκευή είναι σωστή”, ή, αν όχι, θα διορθώσει τις πληροφορίες που δίνονται.

Το ίδιο συμβαίνει με κάθε μηχανισμό που έχει σχεδιαστεί για να πάρει τη θέση των ανδρών, μερικοί από τους οποίους είναι ακόμη και ικανοί να διορθώσουν τα δικά τους λάθη. Αλλά όταν κάποια αναπροσαρμογή είναι πέρα από τις δυνάμεις τους και δεν μπορούν να επαναλάβουν τη σωστή λειτουργία τους, πρέπει να προσαχθεί ο τεχνικός.

Ο τεχνικός είναι ένας άνθρωπος που μπορεί να ακολουθήσει πολλές γραμμές σκέψης, συγκρίνοντας και αξιολογώντας με έναν τρόπο που η μηχανή δεν μπορεί ποτέ να κάνει. Συνολικά, υπάρχει ακόμα ελπίδα για τον εγκέφαλο των ζώων που έχει διαμορφωθεί όπως είναι σύμφωνα με τους πιο αρχαίους νόμους.

Αρκετά με αυτό. Τώρα έχω μπροστά μου μέρος ενός βιβλίου που χρονολογείται από τα τέλη του περασμένου αιώνα. Συγκεντρωμένο από έναν φαρμακοποιό, κατασκευαστή επανορθωτικών, ηρεμιστικών, τονωτικών του κυκλοφορικού, στην πραγματικότητα, πολυάριθμων φαρμάκων που καλύπτουν όλο το φάσμα της παθολογίας, το έργο στοχεύει κυρίως στην προώθηση των προϊόντων του ίδιου του συγγραφέα αποκλείοντας όλα τα άλλα. Όσο για την αμεροληψία και το επιστημονικό πνεύμα, θα έπρεπε να ψάξει κανείς αλλού.

Αυτός ο φαρμακοποιός-πωλητής είχε προφανώς κάνει μια ειδική μελέτη για τα μέταλλα, τα κονιοποιημένα κόκαλα και τα βρωμίδια, εξαιρετικές θεραπευτικές ουσίες από μόνες τους. Αλλά αναμφίβολα μην έχοντας χρόνο να μελετήσει τα υπόλοιπα, τα απορρίπτει ακαταμάχητα.

Και έτσι προειδοποιεί τους αναγνώστες του για τους κινδύνους της αγγελικής, του κινέζικου γλυκάνισου και του βασιλικού, του λάχανου και της κάπαρης, του σέλινου, του τσέρβιλου, της κανέλας, του κύμινου, του μάραθου και του τζίντζερ, των λεμονιών και των κρεμμυδιών, των μουριών, των παστινωτών, του μαϊντανού, του εστραγκόν, της ντομάτας, του θυμαριού… ολόκληρη η λίστα θα κάλυπτε σελίδες.

Και γιατί; Λόγω των αρωματικών ουσιών που περιέχονται σε αυτά τα βότανα, τα φρούτα και τα λαχανικά.

Για τον ψευδο-αυθεντία, αλλά πονηρό καρχαρία, όλα τα φυτά που περιέχουν αποστάγματα είναι τοξικά. Του αξίζει σίγουρα ένα μεταθανάτιο μετάλλιο για τις υπηρεσίες στη βιομηχανία συνθετικών χημικών για την οποία αναμφίβολα προετοίμασε το έδαφος.

Οι μοναδικοί στόχοι αυτού του βιβλίου, σε όλο το μήκος του, είναι να είναι χρήσιμο και να παραμείνει επιστημονικό. Πρέπει να τονίσω ιδιαιτέρως ότι δεν έχω σκοπό να προκαλέσω αντιπαραθέσεις.

Επιπλέον, δεν είναι σε καμία περίπτωση σκοπός μου να διαφημίσω αυτό ή εκείνο το προϊόν. Αν έχω περιστασιακά αναφέρω μερικά ιδιόκτητα φάρμακα, είναι προς το μοναδικό σκοπό να βοηθήσω τον αναγνώστη που μόλις είχε ενθουσιαστεί για την πρακτική της αρωματοθεραπείας στο δρόμο του.

[1] Ο καθηγητής René Paris, του οποίου το όνομα δεν μπορεί να αγνοηθεί από κανέναν που γράφει για τα φυτά, είναι κάτοχος της έδρας της Materia Medica στη Faculty of Pharmacy στο Παρίσι. Του οφείλουμε το μοναδικό Παγκόσμιο Μουσείο Φυτοθεραπείας, το οποίο συμβουλεύτηκαν εκατοντάδες γιατροί και φαρμακοποιοί από τη Γαλλία και το εξωτερικό καθώς και φοιτητές. (4 Av. de l’Observatoire – 75005 Paris).

Περιεχόμενα

Αγγλικές και βοτανικές ονομασίες φυτών

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

  • 1. Η θεραπευτική δύναμη των φυτών
  • 2. Τα γεγονότα για τα αιθέρια έλαια
  • 3. Nature’s Antiseptics
  • 4. Μερικά μειονεκτήματα της σύγχρονης φαρμακευτικής αγωγής
  • 5. Ένα πλήθος χρήσεων

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

  • 1. (Α) Ουσίες ταξινομημένες με βάση τις κύριες ιδιότητές τους, (Β) Κύριες ενδείξεις
  • 2. Μελέτες ατομικών ουσιών, Βοτανική ονομασία και γένος, Κύρια γνωστά συστατικά, Ιδιότητες, Ενδείξεις, Μέθοδοι χρήσης, Φόρμουλες και συνταγές, Αρχαία και σύγχρονα, Επιπρόσθετες σημειώσεις
    • Γλυκάνισος
    • Βασιλικός
    • Περγαμόντο
    • Καμφορά του Βόρνεο
    • Cajuput
    • Ρωμαϊκό χαμομήλι
    • Γερμανικό χαμομήλι
    • Κύμινο
    • Κανέλα
    • Γαρύφαλλο μπαχαρικό
    • Κόλιανδρος
    • Κυπαρίσσι
    • Ευκάλυπτος
    • Μάραθος
    • Σκόρδο
    • Γεράνι
    • Τζίντζερ
    • Ύσσωπος
    • Άρκευθος
    • Λεβάντα
    • Λεβάντα-cotton
    • Λεμόνι
    • Λεμονόχορτο
    • Μαντζουράνα
    • Νιαουλί
    • Μοσχοκάρυδο
    • Κρεμμύδι
    • Άνθος πορτοκαλιάς
    • Ρίγανη
    • Μέντα
    • Πεύκο
    • Δενδρολίβανο
    • Φασκόμηλο
    • Σανταλόξυλο
    • Θρούμπι
    • Εστραγκόν
    • Τερεβίνθος
    • Θούγια
    • Θυμάρι
    • Υλάνγκ-υλάνγκ
  • 3. Θεραπευτικός δείκτης παθήσεων και αρωματικών ουσιών που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία τους
  • 4. Ορισμένες φόρμουλες για συνταγές σε τρέχουσα χρήση
  • 5. Ορισμένες περιπτώσεις: Αποστάγματα που χρησιμοποιούνται μόνα τους και σε συνδυασμό με φυτοθεραπεία (βοτανοθεραπεία), άργιλο, ιχνοστοιχεία, φρέσκα κύτταρα και δίαιτα
  • 6. Μερικές φόρμουλες για φαρμακευτικά κρασιά και ξύδια, ελιξήρια και σύνθετα παρασκευάσματα
    • Φαρμακευτικοί οίνοι
    • Φαρμακευτικά ξίδια
    • Ελιξήρια
    • Σύνθετα παρασκευάσματα
    • Πρόσθετες χρήσιμες πληροφορίες
  • 7. Πώς να μαζέψεις και να διατηρήσεις τα αρωματικά φυτά
    • Χρήση φυτών σε αφεψήματα
    • Ορισμοί των διάφορων μεθόδων παρασκευής φυτών και οι χρήσεις τους
  • 8. Συμπεράσματα
  • 9. Γλωσσάρι ιατρικών όρων που χρησιμοποιούνται σε αυτό το Βιβλίο

Παραρτήματα

Βιβλιογραφικές αναφορές

The Practice of Aromatherapy (2012) [Η πρακτική εφαρμογή της αρωματοθεραπείας](το βιβλίο σε μορφή αρχείου PDF)